“گاما نایف” نوعی پرتودرمانی بوده و از آن برای درمان تومورها، بدشکلی‌های عروقی و ناهنجاری‌های مغز استفاده می‌شود. این نوع رادیو سرجری، مانند سایر اشکال رادیو سرجی‌های استریوتاکتیک (SRS)، به معنای سنتی جراحی نیست. زیرا هیچ برشی وجود ندارد. به جای آن، از تجهیزات ویژه‌ای استفاده می‌شود که طی آن حدود 200 پرتوی تابشی کوچک بر روی تومور یا هدف دیگر و با دقت زیر یک میلی متر متمرکز شود. اگرچه هر پرتو تأثیر بسیار کمی بر روی بافت مغزی که از آن عبور می‌کند  دارد، در نهایت دوز شدیدی از تابش به محلی می‌رسد که هدف تمام پرتوهاست. دقت این نوع رادیو سرجری استریوتاکتیک مغز، به اندازه ایست که طی آن کمترین میزان تابش به بافت‌های سالم اطراف هدف می‌رسد.

گاما نایف اغلب جایگزینی ایمن برای جراحی سنتی مغز است چرا که برای اینکار لازم است برش‌هایی در پوست سر ایجاد شود، جمجمه شکافته شده و غشاهای اطراف مغز کنار روند تا بتوان به تشریح بافت مغز پرداخت. این نوع پرتودرمانی (گاما نایف) معمولاً در موارد زیر انجام می شود:

دستیابی به تومور یا سایر ناهنجاری‌های موجود در مغز که با جراحی مغز باز بسیار دشوار است، فرد آنقدر سالم نیست که بتواند تحت عمل جراحی استاندارد قرار گیرد و یا اینکه فرد درمان کم تهاجمی‌تری را ترجیح می‌دهد. همچنین گامانایف در مقایسه با سایر انواع پرتو درمانی عوارض جانبی کمتری دارد و کل فرایند گاما نایف را می‌توان در یک روز انجام داد. این در حالیست که درمان با پرتودرمانی‌های معمولی، حداکثر 30 جلسه زمان نیاز دارد.

چه مواردی با گاما نایف قابل درمان هستند؟

تومور مغزی کوچک غیر سرطانی (خوش‌خیم) و سرطانی (بدخیم) با دستگاه گاما نایف قابل درمان هستند. به دنبال گاما نایف و تابش پرتوها،  ماده ژنتیکی (DNA) موجود در سلول‌های تومور آسیب می‌بیند. سلول‌ها توانایی تولید مثل خود را از دست داده و می‌میرند و تومور به تدریج کوچک می‌شود.

بدشکلی‌های شریانی (AVM) پیچیدگی غیرطبیعی شریان‌ها و رگ‌های مغز است. در AVM، خون از شریان‌ها به رگ‌ها جریان می‌یابد و رگ‌های خونی کوچکتر (مویرگ‌ها) را دور می‌زند.  اگر AVMها درمان نشوند ، ممکن است جریان طبیعی خون را از مغز “بدزدند” و منجر به سکته مغزی و یا خونریزی در مغز شوند. رادیو سرجری گاما نایف، AVM  را از بین می‌برد و باعث می‌شود رگ‌های خونی به مرور زمان بسته شوند.

نورالژی تریژمینال نوعی اختلال در یک یا هر دو عصب تریژمینال است که اطلاعات حسی را بین مغز و نواحی پیشانی، گونه و فک پایین منتقل می‌کند. این اختلال عصبی باعث ناتوانی در درد صورت می‌شود که احساسی شبیه شوک الکتریکی را ایجاد می‌کند. پس از درمان، بسیاری از افراد تسکین درد را طی چند روز تا چند ماه تجربه می‌کنند.

آکوستیک نوروما (وستیبولار شوآنوما) نوعی تومور غیرسرطانی (خوش‌خیم) است که در امتداد عصب تعادل و شنوایی ایجاد شده و از گوش داخلی به مغز منتهی می‌شود. هنگامی که تومور به عصب فشار می‌آورد، بیمار کاهش شنوایی، سرگیجه، از دست دادن تعادل و وزوز گوش را تجربه می‌کند و تومور با رشد خود می‌تواند بر اعصابی فشار می‌آورد که می‌تواند بر حس و حرکت عضلات صورت نیز فشار تاثیر بگذارد و گاما نایف می‌تواند رشد یک تومور آکوستیک نوروما را متوقف کند.

تومورهای غده هیپوفیز مستقر در پایه مغز می‌تواند مشکلات مختلفی را ایجاد کند. غده هیپوفیز هورمون‌هایی را در بدن تنظیم می‌کند که عملکردهای مختلف مانند پاسخ به استرس، متابولیسم و ​​عملکرد جنسی را کنترل می‌کنند. با این حال، چنین تومورها را هم می‌توان  با رادیو سرجی کوچک کرد و اختلال موجود در تنظیم هورمون‌های هیپوفیز را کاهش داد. 

در طول فرایند گاما نایف، بیمار روی تختی که درون دستگاه Gamma Knife قرار دارد دراز می‌کشد و سر بیمار به طور ایمن به کلاه ایمنی داخل دستگاه متصل می‌شود. بدن در طول روز به صورت وریدی مایعاتی  را دریافت می‌کند تا در وضعیت هیدراته حفظ شود. مدت زمان لازم برای تکمیل گاما نایف، بسته به اندازه و شکل هدف ممکن است از کمتر از یک ساعت تا حدود چهار ساعت باشد. در هر صورت، هیچ تابشی حس نشده و هیچ صدایی از دستگاه به گوش نمی‌رسد و بیمار از طریق میکروفون با پزشک در ارتباط است.